Mathilde Pourplanche:

Dus, voordat we beginnen, laten we twee jaar teruggaan.

• 7 januari 2021: bekendmaking en inwerkingtreding van de circulaire over de erfbelasting. Ze werd sterk bekritiseerd omdat ze het beginsel van "wait and see" niet respecteerde door reeds een belasting te heffen bij het overlijden van de eerste verzekeringnemer.  Hoewel dit overlijden niet resulteerde in een verzekeringsuitkering.
• Dus in januari 2022, was er de publicatie van het Waalse decreet dat uiteindelijk het "wait and see" beginsel introduceerde.
• In augustus 2022 volgde Brussel met zijn verordening door ook het beginsel in te voeren van "wait and see".
• En tenslotte, 24 februari 2023 wanneer de Raad van State de nietigverklaring heeft uitgesproken van de circulaire van Januari 2021.

Dus kunnen we uiteindelijk concluderen dat er nu een harmonisatie is op het niveau van de fiscaliteit op verzekeringscontracten.

Fiscaliteit van de gezamenlijke onderschrijving (wait and see ? aanwas ? hervorming van het goederenrecht ?)

Grégory Homans:

Dus, in een verzekering afgesloten tussen twee echtgenoten met een langstlevende, denk ik dat onze aandacht moet gaan naar de wijze waarop de premies worden betaald.

Gezamenlijke onderschrijving  & eigen middelen

Twee mogelijkheden: ofwel worden de premies betaald met gemeenschapsgelden, of ze worden met eigen middelen gefinancierd.

Laten we beginnen met het eenvoudigste. Stel je voor dat de premies worden gefinancierd met eigen middelen. In dit geval is het toegestaan een aanwasclausule op te nemen in de levensverzekering. Dankzij deze clausule, maar ik vertel je niets nieuws, zal de overlevende echtgenoot bij de dood van de eerste echtgenoot de volledige rechten op het contract ontvangen: het recht op afkoop, het recht op aanwijzing van de begunstigde, om voorschotten te betalen.

De aanwasclausule, als ze goed is opgesteld, en onder bepaalde voorwaarden, laat toe een overeenkomst om niet om te zetten in een contract ten bezwarende titel. De fiscale inzet is, om het eenvoudig te zeggen: contracten om niet worden belast, contracten onder bezwarende titel worden niet belast. Het "wait and see", wat je briljant hebt uitgelegd, voert alleen belastingheffing in wanneer het om een contract gaat met een beding ten behoeve van derden om niet.

Men mag er van uitgaan dat de aanwas van een contract om niet, waardoor het een contract onder bezwarende titel wordt, de mogelijkheid biedt om de toepassing van "wait and see" terzijde te schuiven. In dit soort bedenking die zeker toelaatbaar is, zijn er goede argumenten en een rechtsleer die precies deze logica volgt.

Toch is er een spelbreker die Vlabel heet. Vlabel formuleerde een standpunt dat bekritiseerd wordt en bekritiseerbaar is waarbij het zegt "Nee, nee, aanwas laat niet toe het "wait and see" principe terzijde te schuiven”. Ik herhaal echter: Er zijn solide argumenten om het wel te doen. Mijn mening is dat het mogelijk is om het terzijde te schuiven op basis van het feit dat het nu een contract onder bezwarende titel is vergeet niet dat Vlabel de administratie is. De administratie is een van de partijen in geval van conflicten. Er is de administratie, er is de belastingbetaler, en in het midden van de twee, is er de rechter die moet beslissen. Vlabel heeft dus geen goddelijke stem, als ik het zo mag zeggen.

Gezamenlijke onderschrijving & geld uit de gemeenschap

Tweede geval, sorry dat ik mijn plicht vergeet met de goddelijke macht: de premies worden betaald met geld uit de gemeenschap.

In dit geval denk ik dat men moet steunen op de recente hervormingen: hervorming van het erfrecht in 2018, de hervorming van het goederenrecht in 2021, om de toekomst van de overlevende echtgenoot veilig te stellen, met name door middel van een splitsing van het contract, en gebruik te maken van concepten zoals opeenvolgend vruchtgebruik of de wettelijke aanwas van het vruchtgebruik om de overlevende echtgenoot volledig legaal te beschermen en in het algemeen te laten genieten van belastingvrijstelling.